Συζητήσαμε για το πρόσωπο της Θεοτόκου. Μιας και βρισκόμαστε πλέον στον Σεπτέμβρη και πλησιάζουμε στην πρώτη θεομητορική γιορτή για το νέο εκκλησιαστικό έτος, το Γεννέσιο της Παναγίας μας.
- πατέρα Ιάκωβε, το διατυπώνουμε σωστά;
π. Ιάκωβος: Ναι! Ήθελαν οι άγιοι Πατέρες μας, με την Κυρία Θεοτόκο να κλείνει το εκκλησιαστικό έτος, όπως και πάλι με αυτήν να αρχίζει και το νέο εκκλησιαστικό έτος. Τι εννοούμε; Η εορτή της Κατάθεσης της Τιμίας Ζώνης της Παναγίας κλείνει τον εορταστικό θεομητορικό κύκλο τον Αύγουστο. Με την εορτή της Γεννήσεώς της στις 8 Σεπτεμβρίου, ανοίγει το νέο εκκλησιαστικό έτος.
- π. Ιάκωβε, μέσα από όλες αυτές τις συνεντεύξεις που έχουμε κάνει μαζί, γεννάται ένα αυτονόητο ερώτημα. Γιατί τιμούμε την Παναγία τόσο πολύ στην Ορθόδοξη πίστη μας;
π. Ιάκωβος: «Η Αγία Γραφή μας λέει ότι ό Άγγελος ο οποίος εμφανίστηκε στην Παναγία την ημέρα του Ευαγγελισμού, την ονόμασε Κεχαριτωμένη και της είπε ότι ο Κύριος, ο Θεός , θα είναι μαζί της. Ότι είναι ευλογημένη μεταξύ των ανθρώπων και ότι «εύρε χάρη παρά τόν Θεό». Την πληροφορεί ακόμα ότι θα έρθει σε αυτήν πνεύμα Άγιο, «θα την επισκιάσει η δύναμη υψίστου, θα γεννήσει γιό, ο οποίος θα είναι μέγας και θα ονομαστεί Γιός του Θεού και θα βασιλεύσει επί τον οίκο του Ιακώβ εις τους αιώνας και της βασιλείας αυτού ουκ έστε τέλος», κάτι το οποίο διαβάζουμε στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Ο ίδιος ο Ευαγγελιστής αναφέρει, ότι μόλις άκουσε η Ελισάβετ τον χαιρετισμό της Μαρίας, σκίρτησε το βρέφος στην κοιλιά της, και γέμισε η Ελισσάβετ από πνεύμα Άγιο και φώναξε με μεγάλη φωνή, «Ευλογημένη συ εν γυναιξί» - «ευλογημένη είσαι εσύ μεταξύ των γυναικών και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου». «Και πως συνέβη τούτο ινα έρθει τη μητέρα του Κυρίου μου προς εμέ ;» - διότι μόλις ήρθε στα αυτιά μου η φωνή του χαιρετισμού σου σκίρτησε από χαρά το βρέφος στην κοιλιά μου, και μακάρια είναι αυτή η οποία επίστευσε οτι θα εκπληρωθούν όλα όσα της ειπώθηκαν από τον Κύριο». Και είπε η Μαριάμ «δοξάζει η ψυχή μου τον Κύριο και ευφραίνεται το πνεύμα μου διά τον Θεόν». Είναι τα πρώτα λόγια που λέει όταν γίνεται η σάρκωση, στον Ευαγγελισμό! Γεμίζει από Άγιο Πνεύμα εκείνη την ώρα και ξεσπά – εκφράζεται η Παναγία λέγοντας «δοξάζει η ψυχή μου τον Κύριο και ευφραίνεται το πνεύμα μου διά τον Θεόν τον σωτήρα μου, διότι είδε με ευμένεια την ταπεινή δούλη του».
«Εφ’ όσον λοιπόν είναι σωτήρας ο Χριστός, τιμούμε και την Παναγία πού μας έφερε Αυτόν τον Σωτήρα. Οποιαδήποτε τιμή και αν προσφέρουνε όμως εμείς οι άνθρωποι στην Παναγία, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να φτάσουμε την τιμή την οποία της έκανε ο ίδιος ο Θεός, δηλαδή να σαρκωθεί στα ίδια της σπλάγχνα και να την καταστήσει Θεοτόκο. Την τιμούμε ως όργανο αυτής της ενανθρωπίσεως».
- Αυτή η τιμή γίνεται μόνο από τα επίγεια πλάσματα του Θεού;
π. Ιάκωβος: Όχι! «Η Παναγία είναι η χαρά των ανθρώπων αλλά και των αγγέλων και των επουράνιων δυνάμεων. Το λέμε και στον ψαλμό «την τιμιωτέραν τον Χερουβίμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφίμ, την αδιαφθόρως Θεόν Λόγον τεκούσαν, την όντως Θεοτόκον σε μεγαλύνομεν».
Θέλω να σας πω ακόμα κάτι για την Παναγία, για το πρόσωπό της. Η Μαρία ήταν ένα σκεύος εκλογής από τον Θεό, και την διάλεξε ο Θεός, την προετοίμαζε ο Θεός γι’ αυτό το μεγάλο έργο. Η παρθένος Μαρία, έγινε «συνεργός» του Θεού στο έργο της Σωτηρίας για ολόκληρο τον κόσμο.
- Επομένως δημιουργείται το ερώτημα: πώς μας θέλει ο Θεός όλους εμάς, τους «συγγενείς» της Παναγίας;
π. Ιάκωβος: Σαν την Παναγία. Πώς έζησε η Παναγία; με αυτόν τον τρόπο! έτσι μας θέλει ο Θεός. Και το πρόσωπο της Παναγίας είναι το μόνο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε εμείς στον Θεό. Θυμάστε εκεί που λέει, «τι σοι προσενέγκωμεν Χριστέ» πάλι στην γιορτή των Χριστουγέννων; Λέει «όλοι, όλοι να μαζευτούμε να σου προσφέρουμε κάτι Κύριε για το μεγάλο γεγονός ότι ήρθες στη γή!». Λοιπόν, «η γή θα σου προσφέρει το σπήλαιο για να γεννηθείς, τα ζώα θα έρθουν εκεί για να σε ζεστάνουν, ο ουρανός θα στείλει το αστέρι του που θα οδηγήσει τους μάγους», όλα κάτι πρέπει να κάνουν! Εμείς από την πλευρά μας, οι άνθρωποι, τί να Σου προσφέρουμε; Την ίδια την Παναγία! «ἡμεῖς δὲ την Θεοτόκον», αυτή θα σου προσφέρουμε, αυτή θα σου δώσουμε δώρο, δεν έχουμε τίποτα άλλο! Και βέβαια να προσφέρουμε αυτό που δεν έχει δικό του ο Θεός για εμάς, τη θέλησή μας να υπάρχει στη ζωή μας! Τη θέλησή μου – του καθενός- να υπάρχει ο Θεός στη ζωή μου! Γιατί αν δεν του δώσεις την ελευθερία σου εκούσια, δεν μπορεί να έρθει ο Θεός μέσα σου. Του δίνεις , του καταθέτεις την ελευθερία σου και Του λές, Σε θέλω στη ζωή μου, θέλω να είσαι δίπλα μου, θέλω να είσαι μέσα μου, θέλω να είσαι στην οικογένειά μου. Αυτό το δώρο είναι μόνο με δική μας εκούσια προσφορά – θέληση.
Δεν θέλω να σας κουράσω περισσότερο.
- π. Ιάκωβε σας ευχαριστούμε για άλλη μια φορά! Κάθε φορά που μιλάμε για την Παναγία γεμίζει η καρδιά μας από μια ουράνια Χαρά!
π. Ιάκωβος: Θέλω και εγώ με τη σειρά μου να ευχηθώ να έχουμε τέτοια επικοινωνία με τον Θεό. Στον Θεό δεν υπάρχουν «πρέπει». Στον Θεό υπάρχει η χαρά της επικοινωνίας. Θέλω να είναι στην ζωή μου και αγωνίζομαι, να κάνω χώρο στην καρδιά μου έτσι ώστε να μπορεί να με πλησιάσει ο Θεός και να έρθει να κατοικήσει μέσα μου. Όλα αυτά πάντοτε με την πρεσβεία της Θεοτόκου Μαρίας, την οποία εύχομαι να έχετε πλούσια και εσείς και εγώ στη ζωή μας.
* Ο πανοσιολογιώτατος αρχιμανδρίτης Ιωάννης (Ιάκωβος) Κανάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Αφού ολοκλήρωσε εκεί τις εγκύκλιες σπουδές του εισήχθη και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου στη συνέχεια παρακολούθησε και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές, λαμβάνοντας δίπλωμα Ειδικεύσεως (master) στις Βιβλικές σπουδές. Το έτος 2017 περάτωσε με επιτυχία την διδακτορική του διατριβή στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Χειροτονήθηκε διάκονος και ιερέας (αρχιμανδρίτης) από τον μακαριστό Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος κυρό Βαρθολομαίο και το 2006 τοποθετήθηκε Πρωτοσύγκελλος στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως από τον Μητροπολίτη και Καθηγητή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιερεμία Φούντα.
