Ο Μέγας Βασίλειος υποστηρίζει ότι η μουσική δόθηκε από το ίδιο το Άγιο Πνεύμα υποστηρίζοντας έτσι την θεϊκή προέλευση της ψαλτικής τέχνης.
Αυτή η άποψη του ιεράρχη ταυτίζεται με την πλατωνική άποψη ότι οι θεοί έδωσαν την μουσική στους ανθρώπους για να ξεχνιούνται από την γεμάτη δυσκολίες ζωή τους.
Στο ίδιο θέμα ο Μέγας Αθανάσιος πιστεύει ότι οι στίχοι είναι θεόπνευστοι αλλά η μελοποίηση τους ανθρώπινο κατασκεύασμα. Οι άνθρωποι ψάλλουν τους στίχους των ύμνων μελωδικά για να ακούγονται ευχάριστα στο αυτί. Σε κάποιο άλλο σημείο ο αλεξανδρινός ιεράρχης παρομοιάζει την αρμονία μιας ορχήστρας οργάνων με την αρμονία της ανθρώπινης ψυχής μεταξύ λογικής και συναισθημάτων. Τονίζει ότι αυτή η αρμονία επιτυγχάνεται με την προσευχόμενη ψαλμωδία καθώς παρατηρούμε ότι είναι άμεσα επηρεασμένος από τα φιλοσοφικά έργα «Πολιτεία» και ιδιαίτερα τους «Νόμους» του Πλάτωνα όπου η αρμονία μεταξύ λογικής και συναισθημάτων οδηγεί στον δρόμο της αρετής, αυτό που θα ονομάζαμε στην ορθόδοξη πατρολογία, στο δρόμο του Θεού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Μέγας Αθανάσιος, όπως και οι άλλοι πατέρες που αναφέρονται, σπούδασε φιλοσοφία καθώς διέπρεπε ως ιεράρχης στην Αλεξάνδρεια, την πόλη που κυριαρχούσαν οι νεοπλατωνικές φιλοσοφικές αντιλήψεις.
Από την άλλη πλευρά, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμφωνεί με την άποψη του Μέγα Βασιλείου, δηλαδή την θεϊκή προέλευση της μουσικής δια του Αγίου Πνεύματος, καθώς τονίζει στην ομιλία του για τον μα΄ ψαλμό ότι «τίποτε, απολύτως τίποτε, δεν ανυψώνει την ψυχή όσον η μελωδική συμφωνία και το ρυθμικά κατασκευασμένον θείον άσμα. Τα πνευματικά αυτά μέλη δίδουν πτερά εις την ψυχήν, απαλλάσουν αυτήν από την γηινην φύσιν της, την αποκόπτουν από τα σωματικά δεσμά της, την ελκύουν προς φιλοσοφικάς πνευματικάς πτήσεις, και την κάνουν να περιφρονή όλα τα βιωματικά και επίγεια». Πολλοί σχολιαστές υποστηρίζουν ότι αυτή η αναφορά είναι το πιο γλαφυρό και πλούσιο εγκώμιο των πατέρων της εκκλησίας για την ψαλμωδία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το παρόν απόσπασμα είναι από την εισήγηση του γράφοντος στο 2ο παγκόσμιο συνέδριο “Βυζαντινός Μουσικός Πολιτισμός” του Ευρωπαϊκού Κέντρου Τέχνης και της American Society of Byzantine Music and Hymnology του University of Pitchburg στις 10-14 Ιουνίου 2009 στην Αθήνα.
