Εορτή των Αγίων Πάντων σήμερα, μια εβδομάδα μετά την εορτή της Πεντηκοστής.
Για ποιο σκοπό οι Εκκλησία καθιέρωσε να αφιερώσει αυτήν την Κυριακή στην σύναξη πάντων των Αγίων;
Ας δούμε την ευαγγελική περικοπή που αναγιγνώσκετε σήμερα στην Θ. Λειτουργία.
Λέει ο Χριστός προς τους μαθητές=χριστιανούς: "Καθένας που θα με ομολογήσει ως Θεό του μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ ως δικό μου μπροστά στον πατέρα μου. Όποιος όμως με αρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα αρνηθώ και εγώ να τον παραδεχθώ ως δικό μου μπροστά στον πατέρα μου" (Ματθ. 10,32-33). Ο Χριστός ζητά να τον ομολογήσουμε ως Θεό μπροστά στους ανθρώπους. Σίγουρα, ο Χριστός δεν έχει πάθει καμιά κρίση ταυτότητας ώστε να ζητά από εμάς επιβεβαίωση της Θεότητάς του. Ομολογία του Χριστού, δεν σημαίνει μια λεκτική παραδοχή του Χριστού, αλλά κάτι πολύ περισσότερο. Τι σημαίνει ομολογία Χριστού, μας το λέει στη συνέχεια η σημερινή περικοπή του ευαγγελίου.
Εκείνος που αγαπάει πιο πολύ τον πατέρα του και την μητέρα του από εμένα, αυτός δεν είναι άξιος να λέγεται χριστιανός. Και αυτός που αγαπά τον γιο του ή την κόρη του παραπάνω από εμένα, αυτός δεν είναι άξιος να λέγεται χριστιανός. Και όποιος δεν σηκώνει τον σταυρό του για να με ακολουθεί δεν είναι άξιος για μένα" (Ματθ. 10, 37-38).
Όποιος αγαπάει πιο πολύ τον πατέρα του ή την μητέρα του ή τον γιο του ή την κόρη του από εμένα, αυτός δεν είναι άξιος να με ακολουθεί. Για να κατανοήσουμε σωστά τι λέει εδώ ο Χριστός, πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε σωστά τι είναι ο Χριστός. Γράφει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός: "Όταν λέμε Χριστός, εννοούμε την υποστατική ένωση της θείας και ανθρώπινης φύσης στο πρόσωπο του Θεού Λόγου". Συνεπώς ο Χριστός φανερώνει την ενότητα του Ακτίστου με το κτιστό. Ο Χριστός είναι η ενότητα των πάντων: "Αυτός, ο Χριστός, είναι η ειρήνη μας, διότι ένωσε τα αμφότερα, Άκτιστο και κτιστό, εις ένα σώμα" (Εφ. 2,14) Δηλαδή στον Χριστό ενώνεται ο Θεός με όλη την κτίση.
Η αγάπη προς τον πατέρα μας, την μητέρα μας, τον γιο μας, την κόρη μας και προς άλλα συγγενικά μας και προσφιλή πρόσωπα είναι ιδιοτελής. Ο Χριστός προτάσει όπως αγαπάμε τον πατέρα μας και γενικά τα πρόσωπα του οικογενειακού μας περιβάλλοντος, να αγαπήσουμε και τον ίδιο τον Χριστό, δηλαδή τον Θεό και όλη την κτίση, αφού όπως είπαμε ο Χριστός είναι η ενότητα αυτών. Συνεπώς ο Χριστός μας προτείνει να μεταμορφώσουμε την ιδιοτελή μας αγάπη σε ανιδιοτελή αγάπη προς όλους. Αδιακρίτως προς όλους. Μας το έχει πει νωρίτερα στην "Επί του Όρους Ομιλία¨: "Για να είσθε άξια παιδιά του Θεού Πατρός, τι πρέπει να κάνετα; Όπως ο Θεός Πατέρας ανατέλλει το ήλιο επί αγαθούς και πονηρούς και στέλνει την βροχή επί δικαίους και αδίκους" Δηλσδή ο Θεός αγαπά αδιακρίτως και τους αγαθούς και τους πονηρούς και τους δίκαιους και τους άδικους. "Έτσι και σεις να αγαπάτε τους πάντες αδιακρίτως. Γιατί αν αγαπάτε εκείνους μόνο που σας αγαπούν, ποια πνευματική ανταμοιβή περιμένετε να έχετε από τον Θεό; Αγωνιστείτε λοιπόν να γίνετε και σεις τέλειοι με την αγάπη σας προς όλους, όπως τέλειος είναι και ο ουράνιος Πατέρα σας". (Ματθ. 5, 45-48).Και συνεχίζει ο Χριστός: "Και όποιος δεν σηκώνει τον σταυρό του για να με ακολουθήσει αυτός δεν μου είναι άξιος" (Ματθ. 10,38). Όποιος δεν σηκώνει τον σταυρό του. Ο Σταυρός του Χριστού είναι εκούσιος, δηλαδή, θέλει ο Χρσιτός και ανεβαίνει στον Σταυρό. Έτσι και ο δικός μας σταυρός πρέπει να είναι εκούσιος. Επίσης ο Σταυρός του Χριστού είναι η φανέρωση της άπειρης αγάπης του Θεού για εμάς: "Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε τον υιό του τον μονογενή θυσίασε πάνω στο Σταυρό για να σωθθεί ο κόσμος" (Ιω. 3,16). Όταν λοιπόν λέει ο Χριστός να σηκώσουμε τον σταυρό μας, εννοεί να αγαπήσουμε εκουσίως και ανιδιοτελώς τον Θεό καθέτως και όλη την κτίση οριζοντίως. Τότε μπορούμε να τον ακολουθήσουμε, γιατί και αυτός αυτό έκανε.
Βλέπουμε πως ο Χριστός σε όλε ςτις περιπτώσεις ομιλεί για την ανιδιοτελή αγάπη ως μέσο για να τον ακολουθήσουμε. Που να τον ακολουθήσουμε; Ο Χριτός διά της σημερινής ευαγγελικής περικοπής διερύνει τα όρια της οικογένειας. Έτσι από την οικογένεια την οποία την δυνδέει δεσμός αίματος, μας προτύνει μια άλλη οικουμενική οικογένεια την οποία την συνδέει η ανιδιοτελής αληθνή αγάπη, και αυτή η οικογένεια είναι η Εκκλησία. Όταν λοιπόν λέει ο Χριστός ότι, όποιος αγαπάει τον πατέρα του η άλλο συγγενικό πρόσωπο περισότερο από εμένα και δεν σηκώνει τον σταυρό του=την ανιδιοτελή αγάπη, δεν μου είναι άξιος, εννοεί ότι ένας τέτοιος ιδιοτελής άνθρωπος που δεν ζει εν ανιδιοτελή αγάπη δεν μπορεί να είναι μέλος της Εκκλησίας, διότι ο Χριστός είναι αυτή η Εκκλησία.
Πως γίνεται κάποιος μέλος της Εκκλησίας; Πρώτον διά του Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Το Μυστήριο του Βαπτίσματος δεν ήταν αυτή η παρωδία που γίνεται σήμερα. Το Μυστήριο του Βαπτίσματος είναι το Μυστήριο της κάθρσης της καρδιάς από κάθε εμπαθή κίνηση. Ο υποψήφιος για το Μυστήρο του Βαπτίσματος, πριν βαπρισθεί περνούσε την διαδικασία της κατηχήσεως, η οποία περιελάμβανε την θεία διδασκαλία, αλλά και συγχρόνως διά της ασκητικής θεραπευτικής, ο υποψήφιος, πετύχαινε την κάθαρση της καρδιάς. Και τότε, το βράδυ της Αναστάσεως βαπτιζόταν, γινόταν μέλος δηλαδή της Εκκλησίας. Έπειτα κατά την εορτή της Πεντηκοστής γινόταν το Μυστήριο του Χρίσματος. Λάμβανε δηλαδή ο νεοβαπτισθείς μέσα στην καθαρμένη καρδιά την Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Αυτή η Χάρη του Αγίου Πνεύματος γεννούσε μέσα στην καρδιά την ανιδιοτελή αγάπη, όπως λέει ο απ. Παύλος: " Καρπός του Πνεύματος είναι η αγάπη, η χαρά, η μακροθυμία...." (Γαλ. 5,22).
Από την αρχή η Αγία Γραφή θέτει ως σκοπό του ανθρώπου το "καθ' ομοίωση" (Γεν. 1,26) Δηλαδή, να μοιάσει ο άνθρωπος στον Θεό. Να του μοιάσει βέβαια όχι στην ουσία, διότι αυτό είναι αδιανόητο, αλλά να του μοιάσει στον τρόπο που υπάρχει. Όπως ο Θεός υπάρχει ως τελεία αγάπη, (ο Θεός αγάπη εστί Α' Ιω.4,8) έτσι και ο άνθρωπος σκοπό έχει να υπάρχει ως ανιδιοτελής αληθινή αγάπη, κατά το δυνατόν σε άνθρωπο. Για να το επιτύχει αυτό ο άνθρωπος, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, πρέπει να συνεργήσουν δύο παράγοντες: η ανθρώπινη ελεύθερη βούληση=προαίρεση και η Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Γράφει ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος: "Μήτε να αξιώνεται ο άνθρωπος την τέλεια αρετή=ανιδιοτελή αγάπη με μόνη τη θεία δύναμη και Χάρη, χωρίς να συνεισφέρει και τους δικούς του κοπους, μήτε πάλι με μόνη τη δική του προθυμία να φτάνει στο τέλειο μέτρο της ελευθερίας και της καθαρότητος=ανιδιοτελής αγάπη χωρίς να βοηθήσει από ψηλά το χέρι του Θεού=Χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Όπως λέει και ο Ψαλμωδός: αν ο Κύριος δεν οικοδομήσει το σπίτι, ή δεν φυλάξει την πόλη, μάταια αγρυπνούν οι φύλακες και μάταια κοπιάζου οι οικοδόμοι (Ψαλμ. 126,1)"
Συνεπώς για να φτάσουμε στην τέλεια αρετή της ανιδιοτελούς αγάπης χρειάζετε η συνέργεια του Αγίου Πνεύματος και της δικής μας προαιρέσεως. Την Χάρη του Αγίου Πνεύματος την λάβαμε οι Χριστιανοί στην δική μας Πεντηκοστή, στο Μυστήριο του Χρίσματος. Αυτή η Θεία Χάρη μένει ανενέργητη σεβόμενη την δική μας ελευθερία. Για να την ενεργοποιήσουμε χρειάζεται η δική μας ελεύθερη βούληση=προαίρεση, η οποία γίνεται φανερή μέσω της ασκητικής θεραπευτικής της Εκκλησίας=προσευχή, νηστεία, εγκράτεια, μακροθυμία, πραότητα, ταπεινότητα, πένθος, εξομολόγηση, Θεία Ευχαριστία κ.α.
Η Σύναξη των Αγίων την οποία εορτάζει σήμερα η Εκκλησία είναι έργο της συνέργειας του Αγίου Πνεύματος (Πεντηκοστής) και της δικής τους προαιρέσεως, μέσα από τους ασκητικούς αγώνες που πολλές φορές κόστισαν και την ζωή τους μέσα από τα μαρτύρια.
Συνεπώς ομολογώ τον Χριστό σημαίνει να ζω διά της ανιδιοτελους αγάπης μέσα στην οικουμενική οικογένεια της Εκκλησίας. Η Εκκλησία είναι το μόνο θέλημα του Θεού Πατρός το οποίο έκανε έργο ο Σαρκωθείς Λόγος Χριστός. Η Εκκλησία είναι η πρόταση που κάνει ο Χριστός στον κόσμο. Και όσοι θέλουμε να είμαστε μέλη αυτής της οικουμενικής οικογένειας, της Εκκλησίας, πρέπει να αγωνισθούμε ώστε με την Ορθόδοξη ασκητική και την συνέργεα του Αγίου Πνεύματος να φτάσουμε να υπάρχουμε ως ανιδιοτελής αγάπη προς όλους. 'Ετσι ώστε ¨οι πάντες έν ώσι" (Ιω. 17,21)
Εκκλησία σημαίνει ενότητα των πάντων σε ένα Σώμα. Και αυτή η ενότητα είναι έργο του Αγίου Πνεύματος: "...ότε του πυρός τα γλώσσας διένειμεν, εις ενότητα (Εκκλησία) πάντας εκάλεσε..." (Κοντάκιο της Πεντηκοστής.