Για παράδειγμα, κάποιες πρόχειρες τοποθετήσεις χωρίς το κατάλληλο υπόβαθρο σε ένα ακροατήριο, το οποίο έχει συνήθως διαφορετικές δυνατότητες πρόσληψης όσο αφορά το πως αντιλαμβάνεται αυτά που ακούει, μπορεί εύκολα να οδηγήσουν σε μεγάλες δυσκολίες για την μετέπειτα πορεία του χριστιανού και γι'αυτό κρίνεται σκόπιμο να διευκρινίσει κανείς τα θέματα αυτά.
Η «εκοπή» του θελήματος που ακούμε συνεχώς, δεν μπορεί να εννοηθεί ως μία «βιαιότητα» απέναντι στην ανθρώπινη φύση και στα θεόσδοτα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, γιατί αλίμονο αν ενοχοποιείται κάτι το φυσικό.
Αδιανόητα πράγματα τα οποία έχουν παρερμηνευθεί και μας παραπέμπουν σε ανατολικές θρησκείες στις οποίες ενοχοποιείται το θέλημα ως κάτι κακό που ευθύνεται για όλα τα δεινά του ανθρώπου, γι'αυτό και η απαλλαγή από αυτό, θεωρείται «βάλσαμο».
Στην πατερική θεολογία και παράδοση, τα πράγματα κινούνται θα λέγαμε στο «αντίθετο ρεύμα», δηλαδή συναντάμε την κίνηση του ανθρώπου, ως κίνηση αυτεξουσίου μέσα από την έκφραση του θελήματος.
Μία κίνηση ελευθερίας, μοναδικότητα διαδρομής και μία επιθυμία που φτάνει στο Θεό τον ίδιο.
Επίσης παρατηρούμε ότι η φίλαυτη κίνηση αποτελεί νοσηρότητα και όχι η επιθυμία.
Αυτό το συναντάμε στο γνωμικό θέλημα, σύμφωνα με τον άγιο Μάξιμο τον ομολογητή και θεωρείται αυτό που περιέχει μία παράχρηση, μία κατάχρηση του φυσικού θελήματος, όταν το γνωμικό θέλημα δεν εκφράζεται σωστά, δηλαδή με φυσικό τρόπο.
Η δυνατότητα του ανθρώπου να κινηθεί σε επίπεδα φυσικότητας, όχι μόνο στο θέλημα που θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό, αλλά και σε πολλά άλλα χαρακτηριστικά του, τα οποία δύναται να αγιάσει, αποτελεί πάντα κάτι το οποίο περιμένει εκπλήρωση και είναι το μεγάλο ζητούμενο αν θέλει να οδηγηθεί στον υπαρξιακό του προορισμό και να φθάσει στην εν Χριστώ θέωση.
Το ασφαλές, είναι να μπορούμε να διακρίνουμε αν αυτό που επιθυμούμε έχει φιλαυτία ή όχι.
Αυτό δεν είναι εύκολη υπόθεση και είναι ιδιαίτερα δύσκολο όταν είμαστε σε ανώριμα πνευματικά επίπεδα.
Γι'αυτό και μπαίνει σ'αυτό το σημείο, η εμπειρία του πνευματικού πατέρα-οδηγού, ο οποίος υποτίθεται πως έχει περάσει από τα στάδια αυτά και γνωρίζει τη διαδρομή της θεραπείας, γι'αυτό και τον εμπιστευόμαστε, αφού εμείς τον επιλέξαμε ως οδηγό σ'αυτή την πορεία.
Τα θέλω του ανθρώπου καλούνται να αγιασθούν και όχι να καταργηθούν με ένα βίαιο τρόπο.
Να «ψηλαφήσουμε» όσο μπορούμε, το αν οι επιθυμίες μας κινούνται στα άρρωστα επίπεδα του εγωισμού μας ή όχι.
Εδώ υπάρχει και η σύνδεση του θελήματος με την προαίρεση του καθενός μας, που λαμβάνει και τα προσωπικά χαρακτηριστικά.
Το «θέλειν» είναι της φύσεως και το «πως θέλειν» είναι το προσωπικό θέλειν του καθενός μας. [1]
Είναι δηλαδή η γνωμική χρήση που θα κάνουμε σε επίπεδο θελήματος, μέσα στα πλαίσια του αυτεξουσίου που μας δόθηκε από το Θεό.
Μην ξεχνάμε ότι ως κτιστά όντα, έχουμε και την κίνηση προς αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που οδηγεί στο Θεό, το οποίο βέβαια αποτελεί υπαρξιακή αστοχία.
Κανένας δεν φτάνει στην αγιότητα με το ζόρι.
Ο Θεός, θα αποκαταστήσει τη φύση του ανθρώπου στα έσχατα, αλλά δεν θα «ακουμπήσει» το θέλημά μας, για το οποίο είμαστε και οι μοναδικοί υπεύθυνοι.
Αυτό που δυνάμεθα να κάνουμε, είναι να συντονιστούμε εκουσίως με το θείο θέλημα, κάτι που έκανε και το Αρχέτυπό μας, δηλαδή ο Χριστός. [2]
Αγίασε με απλά λόγια το ανθρώπινο θέλημα.
Γι'αυτό έδωσε μεγάλη μάχη ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής, με εκπληκτική θεολογική «ευθυβολία» περί θελήματος, ώστε να γίνει αντιληπτό ότι ο Χριστός είχε ανθρώπινο φυσικό θέλημα, όπως και θείο θέλημα σε συντονισμό μεταξύ τους.
Το θέλημα είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένο με την πληρότητα της φύσεως. Τη φυσική επιθυμία για πληρότητα που έχουμε ως άνθρωποι (φυσικώς) και πολλές φορές την στρέφουμε σε αλλότρια και ανούσια πράγματα, που μας αποπροσανατολίζουν.
Ας μην ενοχοποιούμε λοιπόν ανώριμα κάτι το θεόσδοτο, διότι αυτό μπορεί να αγιάσει τον άνθρωπο και γι'αυτό το λόγο μας δόθηκε.
Αποτελεί την πεμπτουσία της ανθρώπινης ομορφιάς και δεν είναι δυνατόν να αποτελεί κάτι από το οποίο πρέπει να απαλλαχθούμε, γι'αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή στις διατυπώσεις όταν κάποιος διδάσκει ή κηρύττει, διότι ελλοχεύει ο κίνδυνος μίας μονοδιάστατης αντίληψης για την κάθε λέξη, αφού πολλές φορές δεν διασαφηνίζουν επαρκώς οι ομιλητές τα λεγόμενά τους.
Το πληρώσαμε αρκετά ως Εκκλησία τόσα χρόνια και μπερδεύτηκαν ψυχές. Ας κοιτάξουμε λοιπόν τους Πατέρες με περισσότερη προσοχή.
___________________________________________
[1] Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής PG 91,292-293
«Οὐ ταὐτὸν τὸ θέλειν καὶ τὸ πῷς θέλειν...»
[2] Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής PG 91,305
«Τὸ ἡμέτερον ἑκουσίως προσχωρήσωμεν τῳ Θεῷ, ἐκ του μηκέτι θέλειν παρ' ὁ αὐτὸς θέλει.»
